28 oktober 2019

“Aardbeien telen onder glas is iedere dag een uitdaging”

De aardbeienteelt kwam al in de jaren twintig van de vorige eeuw naar de Bommelerwaard. Niet zo verwonderlijk dus dat Gijbert Kreling, toen het met de sierteelt minder ging, besloot om weer aardbeien te gaan telen. “Elke teler hier heeft aardbeien in zijn genen.” In gesprek met Boudewijn van de Wal, voorheen hoofd marketing en sales van de veiling in Zaltbommel, nu commercieel directeur van Dutch Berries, en teeltbegeleider Frans van Hulten.

Wat bijzonder is, is de omvang: vorig jaar liet Dutch Berries in Zuilichem een kas bouwen voor de teelt van maar liefst 20 hectare van dit lekkere zachtfruit! In 26 weken tijd werd het nieuwe complex gerealiseerd. Inmiddels hebben ze het eerste jaar achter de rug. “Hoewel de volgende uitbreidingsplannen al op de plank liggen, moeten we eerst meer ervaring opdoen met het telen op deze enorme schaal. Want zachtfruit is echt geen makkelijke teelt. Elke dag is anders hier.”Dutch Berries

 

Zachtfruit

“Om zoveel mogelijk licht in de kas te krijgen, hebben we voor glas gekozen met een lichtdoorlatendheid van 97%! De hoeveelheid zonlicht heeft namelijk flink effect op de groei van de aardbeien. Is het twee dagen bewolkt, dan gaat de productie meteen omlaag. Andersom, bij veel zonlicht, krijg je in korte tijd heel veel aardbeien te verwerken. Dat is echt heel anders dan bijvoorbeeld in de tomatenteelt, waar dat proces veel vlakker verloopt. Aardbeien telen onder glas is iedere dag een uitdaging.”

Eigenaar Kreling teelde eerst op kleine schaal aardbeien, maar na een paar jaar uitsluitend nog chrysanten om schaalvergroting mogelijk te maken. Toen in 2008 de crisis begon, besloot hij ook Kalanchoës te gaan telen om zo de risico’s wat meer te spreiden. “Kalanchoë is net als chrysant een korte dag teelt, dus dat sloot mooi op elkaar aan.” In 2010 begon Kreling naast de bloemen weer met de teelt van aardbeien. “Dat ging meteen naar zes hectare. Voor die tijd was dat heel groot.” Een experiment in 2016 om naast aardbeien ook frambozen te gaan telen, was minder succesvol. Dat bleek lastig te combineren.

“De vraag naar zachtfruit in het algemeen is de afgelopen jaren enorm toegenomen. In Noorwegen, waar een flink deel van de afzet van Dutch Berries plaatsvindt, is de consumptie van blauwe bessen bijvoorbeeld in vijf jaar tijd vertienvoudigd, van een ons per persoon per jaar naar een kilo!”

 

Jaarrond

In de toekomst wil het bedrijf mogelijk jaarrond gaan telen. Dat betekent dat er naast de Elsanta ook andere variëteiten moeten worden geteeld. “We moeten dan meerdere keren per jaar planten en dat zorgt uiteraard voor meer kosten. Ook zullen we dan een deel van het jaar over moeten stappen op belichte teelt.” De concurrentie voor Dutch Berries zit vooral in Spanje. “Zij leveren tot ongeveer half april. Als zij stoppen, beginnen wij. We hebben twee oogstperiodes per jaar. De eerste oogstperiode vindt plaats in het najaar, de tweede in het voorjaar. Gaat het bij de eerste oogstperiode om ongeveer vijf kilo per vierkante meter, in het voorjaar loopt dat op tot het dubbele!”

De grootste uitdaging daarbij is arbeid. In de winter lopen er zes medewerkers rond, in het plukseizoen werken er 370 mensen bij Dutch Berries. Omdat de economie in de meeste Oost-Europese landen groeit – in Polen vorig jaar met meer dan 5% – komen steeds minder arbeidskrachten naar Nederland. “Op dit moment krijgen we teveel mensen die geen enkele ervaring hebben en niet kunnen plukken. Die moet je eerst opleiden en intussen aan je zien te binden.” “Onder andere door eigen huisvesting te realiseren.” Zo beschikt Dutch Berries over 48 woonunits. “Wordt er bij de oogst niet goed met de vruchten omgegaan, dan gaat een deel van je aardbeien weg als klasse 2, puur en alleen omdat er te hard in is geknepen. En dat wil je natuurlijk voorkomen. Op de lange termijn is robotisering in deze sector dan ook noodzakelijk. Dat is echter nog niet zo eenvoudig. De eerste robot maakte alles kapot. Maar dat is inmiddels verleden tijd. De uitdaging van nu is dat de robot ook aardbeien die achter het groen hangen moet gaan zien.”

 

Vloeibaar

Dutch BerriesAls het om de teelt gaat, is witte vlieg een grote zorg . “We beschikken over steeds minder middelen, dus moeten we op zoek naar andere oplossingen.” Één daarvan is volgens Dutch Berries bemesting. “Door goede voeding kunnen we de plant versterken. Hoe gezonder je planten, hoe weerbaarder ze zijn.” Mede om die reden heeft Kreling bij de bouw van de nieuwe kas gekozen voor de vloeibare meststoffen van Van Iperen. “De omvang van dit bedrijf vraagt gewoon om vloeibaar. Geen gesjouw met grote hoeveelheden zakken, het is makkelijk, nauwkeurig en heel flexibel. Enkelvoudig vloeibaar is het meest eenvoudige systeem dat er is.”

 

Voorraden

“Voor ons is de continuïteit ook heel belangrijk. We hebben bij deze teelt met piekmomenten te maken. En dan zijn er veel meststoffen en water nodig. Dan kun je het je echt niet veroorloven om zonder te zitten. Dat is bij Van Iperen volledig gewaarborgd. Met het zogenaamde niveaumetingsysteem dat zij meeleveren, wordt automatisch aan hen doorgegeven wanneer de voorraden moeten worden aangevuld. We hebben nog niet meegemaakt dat de voorraden onder het door ons vastgestelde minimum zijn gekomen.”

“De automatisering, met een automatische bakkenvuller, maakt het werk een stuk makkelijker. Recepten hoeven alleen maar ingevoerd te worden. De techniek doet de rest. Het enige dat we moeten doen is het bakje met sporen bijvullen. De dagvoorraad maken we niet te groot, zodat we – en dat is een ander belangrijk voordeel van vloeibaar – heel snel van recept kunnen veranderen.
Dus je kunt meteen inspelen op actuele ontwikkelingen in de teelt.”

 

Duurzaam

Sinds kort is Van Iperen ook betrokken bij de waterkwaliteit in de kas. Water moet voldoende zuurstof bevatten en schoon zijn. Dat is belangrijk voor het gewas maar ook voor de werking van de druppelaars. Omdat het een groot bedrijf is, staat het water relatief lang in de leidingen, wat de kans op vervuiling vergroot. “Als je het over de verst weggelegen delen van de kas hebt, dan heb je het over een afstand van een kleine kilometer!” Met stripjes kan het water overal in de kas eenvoudig getest worden. Als het om duurzaamheid gaat, zijn ze bij Dutch Berries heel nuchter. “We vinden dat heel belangrijk, maar het moet tegelijkertijd wel reëel blijven. Dus duurzaam, maar ook rendabel. Met de inzet van een WKK (Warmtekrachtkoppeling) en het hergebruik van water – wat niet alleen duurzaam, maar ook heel efficiënt is – zijn belangrijke stappen gemaakt in onze bedrijfsvoering. Ook zijn we betrokken bij het gezamenlijk gebruik van aardwarmte in de Bommelerwaard. Maar dat is nog toekomstmuziek.”