“Voor een goede toekomst van mens, dier en milieu moeten we minder chemische middelen gebruiken”
Op een duurzame manier het gewas voeden, versterken en beschermen én meer gebruikmaken van de natuurlijk kracht van de plant. Dat is in een notendop waar het bij vergroenen in de agrarische sector om draait. Waar vroeger het accent lag op symptoombestrijding, werken telers nu steeds vaker preventief door het gewas te versterken. Dat is niet zo eenvoudig als het klinkt. Vergroenen is complex en er is behoefte aan specialisme. Hoe speelt Van Iperen in op deze ontwikkeling?
“Voor een goede toekomst van mens, dier en milieu moeten we minder chemische middelen gebruiken”, zegt productmanager biologie en technisch specialist gewasbeschermingsmiddelen en biologie Guido Halbersma. “Alleen de middelen vervangen, werkt niet. Een systeemaanpak is heel belangrijk.” Zijn collega, adviseur akkerbouw Joris van den Heuvel, is het met hem eens. “We moeten meer circulair denken en minder grondstoffen uitputten.”
Realistisch
Gewassen preventief versterken, beschermen en weerbaarder maken, begint al bij de veredeling. Joris: “Van Iperen ontwikkelt plantversterkende middelen om planten weerbaarder te maken. Dat is belangrijk omdat we minder chemische middelen mogen gebruiken om ziekten en plagen te bestrijden. Sowieso is voorkomen altijd beter dan genezen.” Guido geeft toe dat vergroenen een zoektocht is. “Niet alle groene middelen geven het gewenste resultaat. We steken veel energie in het vinden en testen van goede groene middelen. Daarnaast vergroenen we het meststoffenpakket, bijvoorbeeld met biostimulanten en organische meststoffen zoals Greenswitch®. Ook micro- en macrobiologie hebben een belangrijke rol binnen het systeem.” Vergroenen op macroniveau gebeurt door natuurlijke vijanden tegen plagen in te zetten. “Dat zien we vooral in de tuinbouw”, legt Guido uit. “Bij microbiologie draait het bijvoorbeeld om goede schimmels en bacteriën die je in de grond brengt zodat de plant voedingsstoffen beter opneemt.” De hele wereld wordt duurzamer en de heren begrijpen dat ook de agrarische sector groener moet. Guido: “Wij vinden het belangrijk dat vergroenen op een realistische manier gebeurt. Omdat het middelenpakket kleiner wordt, dwingt de overheid kwekers te vergroenen, maar chemie kan nooit volledig verdwijnen. Vergelijk het met mensen. Je kunt een gezonde leefstijl hebben, maar als je een infectie krijgt, moet je antibiotica slikken om beter te worden. Dat bedoelen wij met realistisch vergroenen.” Joris: “Door onder andere hygiëne kun je de kans op infectie verkleinen. Bij gewassen doe je dat door de plant weerbaarder te maken.”
Van elkaar leren
De traditionele chemische middelen scoren misschien beter op effectiviteit, maar veel daarvan kunnen kwekers niet meer inzetten. Daarom benadrukken de Guido en Joris het belang van een systeemaanpak: een complete benadering van de teelt, van bodem en gewasbeschermingsmiddelen tot en met de oogst inclusief een eerlijke prijs voor het eindproduct. Omdat Van Iperen actief is in verschillende sectoren heeft het bedrijf brede kennis. Joris: “Ik denk dat de akkerbouw veel van de tuinbouw kan leren. In een kas kun je alles regelen, zoals de temperatuur. Je kunt plantversterkende middelen testen en zien wat de resultaten zijn. In de vollegrond is dat lastiger, omdat je met weersinvloeden te maken hebt. Het voordeel daar is dat je een buffer aan grond hebt onder je gewas. Als je één ding vergeet, is er niet direct opbrengstderving. Als je bij tomatenteelt één stofje vergeet, kun je een groot probleem hebben.” Guido denkt dat de tuinbouw iets verder is met vergroenen dan de akkerbouw omdat de teelt in een gesloten omgeving plaatsvindt. “Tuinders kweken vaak op steenwol en in een kas kun je eigenlijk alles sturen. Je kunt bijna een soort steriele omgeving creëren. In theorie kun je een hoge opbrengst realiseren, maar het verlies is groot als er iets misgaat. We zien dat nu met ziekten in tomaten. Alles leek perfect en het was niet nodig om de weerbaarheid te verbeteren, maar in een kas heb je geen buffer.”
Natuurlijke vijanden inzetten is in de akkerbouw geen optie omdat ze wegvliegen en groene middelen spoelen weg bij regen. Toch ziet Guido mogelijkheden voor de akkerbouw. “Biostimulanten en microbiologie maken meer kans in de akkerbouw omdat de gewassen van nature weerbaarder zijn. Buiten hebben planten te maken met abiotische stress zoals extreme temperaturen, regen of droogte. In een kas is geen stress voor het gewas, omdat je alles kunt regelen.” Joris: “Akkerbouwers leren van tuinders hoe ze fertigatie kunnen inzetten. Daarmee kun je stress weghalen, optimaal voeding geven en een hogere opbrengst realiseren. Iedere week kijk je wat de plant nodig heeft en op basis daarvan maak je een voedingsschema. De techniek is nu zo ver dat het ook op grote schaal toe te passen is in de akkerbouw.”
Systeemaanpak
Joris verwacht dat er in de toekomst meer duurzaam gewonnen meststoffen komen. “In de tuinbouw komt er meer focus op het winnen van zuivere meststoffen uit restproducten. In de akkerbouw gaan we plantversterkers doorontwikkelen.” De systeemaanpak gaat een nog grotere rol spelen denkt Guido. “Realistisch vergroenen komt voort uit de systeemaanpak door gewas preventief te beschermen met biostimulanten, plantversterkers en macrobiologie in te zetten. En anders om te gaan met kunstmest en organische meststoffen. Door de stikstofgift te verminderen, krijgen plagen minder kans. Er gaat een verschuiving plaatsvinden van het behandelen van beginnende aantasting, integrated pestmanagement, naar het voorkomen ervan met biologische gewasbeschermingsmiddelen. Dat kan alleen met een systeemaanpak voor de teelt of voor plaagbestrijding, dus integrated crop management. Symptoombestrijding staat niet meer centraal, maar een weerbare teelt. Spuittechniek of precisielandbouw kunnen daar een rol bij spelen.” Naast de systeemaanpak is een andere mindset belangrijk om te vergroenen. Guido: “In de akkerbouw zien we dat vooral oudere boeren soms met de hakken het zand in gaan.” Joris herkent dat. “Jongere generaties zijn sneller geneigd iets nieuws te proberen en willen eerder verduurzamen.”
Groeispecialist
Nu heeft iedere klant bij Van Iperen één adviseur. Joris: “Vroeger ging het alleen om gewasbeschermingsmiddelen en meststoffen, maar nu kijken we op een andere manier naar de teelt. Het is een complex systeem met meerdere onderdelen, zoals fertigatie en precisielandbouw. Iedere stap uit de systeemaanpak vergt een eigen specialist. Er zijn veel schakels in de systeemaanpak waar je aan kunt ‘draaien’. Daarnaast moet je het totaaloverzicht zien. Een boer of tuinder kan alles bijna niet zelf meer. Een akkerbouwbedrijf heeft meestal minimaal drie gewassen en ieder gewas vereist specifieke kennis. Van Iperen heeft de kennis en producten om groener te telen, in de kas of op een akker. Daar ligt onze kracht. Wij zijn een echte groeispecialist.”
