Bemesting als basis voor de ideale groei
Ondanks dat het nog vrij nat is in de boomgaard, komt het moment om de eerste bemesting van dit jaar uit te voeren al dichterbij. Met de ervaring van afgelopen jaren is duidelijk geworden dat een bemesting eind februari/begin maart vaak het meest effectief is. Met name om stikstof op tijd bij de wortels en in de boom te krijgen. Er is immers voldoende regen nodig om dit via de bodem de wortels in te krijgen, om het zo tijdens de bloei ook daadwerkelijk in de boom te hebben. Gezien de ontwikkelingen in de boomgaard, zou de bloei dit jaar weer vroeg kunnen zijn. We zien dat de knoppen intussen al wat beginnen te schuiven.
Het stimuleren van de plantweerbaarheid staat de laatste jaren volop in de belangstelling, met name ook omdat de overheid de inzet van gewasbeschermingsmiddelen tot een minimum wil beperken. Bemesting speelt hierin een belangrijke rol, vooral om te komen tot een gebalanceerde groei van het gewas. Zowel te veel als te weinig groei kunnen problemen opleveren, het gaat dus om het bereiken van een ideaal groeiniveau.
Grondmonster
Om voor komend seizoen te bepalen waar aandacht moet worden gegeven aan bemesting, raden wij aan eerst een recent grondmonster te raadplegen. Wanneer dit niet voorhanden is kan er nu nog een monster gestoken worden, neem hiervoor contact op met uw adviseur. Een grondmonster laat duidelijk zien welke elementen voldoende in de bodem aanwezig en beschikbaar zijn. Maar ook welke elementen extra aandacht verdienen, om op het gewenste niveau te komen. Verder wordt op de bodemanalyse in beeld gebracht hoe de toestand is van organische stof en bodemleven.
Deze winter zijn op veel percelen nieuwe grondmonsters genomen. Wanneer we alle grondmonsters bekijken, dan zien we dat er veel overeenkomsten zijn binnen de analyses. Zo zien we dat de aandacht voor het strooien van kali in het verleden nog steeds zijn effect heeft op de bodemvoorraad en beschikbaarheid. Kali is in de meeste gevallen in zeer ruime mate aanwezig. Fosfaat zit in dezelfde hoek, alhoewel de verschillen bij dit element groter zijn binnen de analyses. Wat opvalt is dat calciumwaardes vaak in verhouding laag zijn. Dit betekent dat de balans tussen calcium, magnesium en kalium in veel gevallen niet optimaal is.
Wanneer uit de analyse naar voren komt dat calciumbeschikbaarheid laag is, kan dit worden verbeterd door het uitvoeren van een calciumbemesting. Zie ook ons advies over calciumbemesting wat recent is verstuurd.
Vloeibare meststoffen
De afgelopen jaren wordt ook in de fruitteelt steeds meer ervaring opgedaan met het toedienen van bemesting in vloeibare vorm. Uit verschillende vergelijkingsproeven die in de afgelopen jaren zijn uitgevoerd door diverse partijen, is gebleken dat de werking van vloeibare bemesting niet onder hoeft te doen voor bemesting in korrelvorm. Een aantal voordelen van vloeibare bemesting:
| • | Makkelijk toe te dienen door middel van de onkruidspuit |
| • | Te combineren met de onkruidbespuiting, prima mengbaar met herbiciden |
| • | Betere indringing in de bodem, ook bij droge ondergrond |
| • | Veel combinaties van verschillende elementen beschikbaar |
De volgende vloeibare meststoffen zijn beschikbaar:
Urean 30% N
Dit is een vloeibare meststof met de volgende stikstofsamenstelling: 25% nitraatstikstof, 25% ammoniumstikstof en 50% ureumstikstof. Door de verschillende soorten stikstof is er een relatief lange werkingsduur van 3 tot 6 weken en is de uitspoeling minimaal. Urean heeft een verzurende werking op de grond, wat een voordeel kan zijn bij gronden met een hoge pH.
Poly N
Dit product bestaat uit 10% ammoniumstikstof en 34% fosfaat. Dit product is vooral geschikt als startgift voor een goede wortelontwikkeling. Ook bij bomen die slecht weggroeien kan een bespuiting met Poly N meerwaarde bieden. Dit product is verder uitermate geschikt als toepassing in het plantgat. Recente proeven hebben laten zien dat Poly N naast eenvoudig toepasbaar ook zeer effectief is om een optimale start van de boom te verzorgen.
In bijvoorbeeld akkerbouw en veehouderij is er al veel ervaring met het gebruik van vloeibare bemesting. Diverse producten met combinaties van de verschillende elementen zijn daarom al beschikbaar. Informeer bij uw adviseur voor de mogelijkheden voor uw bedrijf.
Stikstofbemesting
Het is van belang dat vooral het element stikstof op tijd wordt aangevoerd zodat het tijdens de bloei goed beschikbaar is voor de boom. Het algemene advies voor peer is om 50 - 60 kg/ha stikstof op de zwartstrook te strooien op het moment dat de knoppen gaan schuiven, dit jaar zal dit naar verwachting uiterlijk begin maart zijn. Voor appel kunt u een iets lagere hoeveelheid aanhouden: 40 - 50 kg stikstof/ha. De keuze van de meststof is afhankelijk van verschillende factoren, zoals: de grondsoort, het tijdstip van toedienen en de behoefte per ras en gewas. Zo zal bijvoorbeeld stikstof op zandgronden sneller uitspoelen waardoor er het beste zo laat mogelijk gestrooid kan worden. Ook zijn er rassen die een grotere stikstofbehoefte hebben dan het standaardadvies. Verder kan de soort stikstof die wordt gegeven van invloed zijn: Nitraatstikstof (NO3–) heeft een snelle aanvangswerking, maar bindt slecht in de bodem en is dus gevoelig voor uitspoeling. Ammoniumstikstof (NH4+) bindt zich juist makkelijker aan de bodem en wordt vaak eerst omgezet naar nitraatstikstof, waardoor deze langzamer vrijkomt en een langere werking heeft. Het is bekend dat het gewas ook in staat is ammoniumstikstof op te nemen, dit gaat echter wel moeizamer dan nitraatstikstof doordat de wortels naar ammoniumstikstof toe moeten groeien om het op te kunnen nemen.
Tabel 1. Gebruiksnormen stikstof (N) per hectare per jaar ‘op bedrijfsniveau’ (2019-2021)
(Laatst bekende gegevens vanuit RVO. Tot de nieuwe normen bekend zijn kunnen deze gebruikt worden)
Voor een bemesting met stikstof in korrelvorm zijn de volgende meststoffen toepasbaar:
Kalkammonsalpeter 27%N + 4 MgO
Een breed inzetbare stikstofmeststof die voor de helft uit nitraatstikstof en voor de andere helft uit ammoniumstikstof bestaat. De werkingsduur is 3 tot 6 weken.
Magnesammonsalpeter 21%N + 8 MgO
Dit is een breed inzetbare stikstofmeststof die voor de helft uit nitraatstikstof en voor de andere helft uit ammoniumstikstof bestaat. Het heeft een werkingsduur van 3 tot 6 weken. Deze meststof bevat meer magnesium dan kalkammonsalpeter.
Zwavelzure ammoniak 21% N + 60% S03
Deze stikstofmeststof bestaat volledig uit ammoniumstikstof. Heeft een licht verzurende werking op de bodem. Het duurt wat langer voor deze meststof gaat werken en hij werkt langer door, de werkingsduur is 4 tot 8 weken. De omzetting van de stikstof is sterk afhankelijk van de bodemtemperatuur.
Kalkstikstof 19,8% N + 50% CaO
Deze meststof bestaat vrijwel geheel uit cyanamidestikstof. Deze vorm van stikstof zet zich na het strooien onder invloed van vocht om in ammoniumstikstof. Dit wordt vervolgens weer langzaam omgezet naar nitraatstikstof. Kalkstikstof heeft een nevenwerking op de afbraak van ascosporen en kan zo helpen om schurftaantasting te voorkomen. Verder heeft deze meststof een herbicidewerking, die ervoor zorgt dat kiemende en uitlopende onkruiden worden gereduceerd. Door het hoge calciumgehalte wordt ook een bijdrage geleverd aan de calciumbemesting. Deze meststof heeft een werkingsduur van ongeveer 8 weken.
IPreum 46% N
Deze korrelmeststof bevat stikstof in ureumvorm met daaraan een urease-remmer toegevoegd. Hierdoor wordt vervluchtiging van stikstof tegengegaan en kan de beschikbare stikstof optimaal worden benut. Ureumstikstof heeft als eigenschap dat het langzaam en over een langere periode vrijkomt.
Kalksalpeter 15,5% N + 26% CaO
Deze meststof bestaat voornamelijk uit nitraatstikstof, wat zorgt voor een snelle werking. De werkingsduur is 0 tot 3 weken. Het werkt tevens mee voor de calciumbemesting.
Fosfaatbemesting
De belangrijkste functie van fosfaat is de bevordering van wortelaanmaak. Een goed wortelstelsel is essentieel voor de opname van water en voedingsstoffen. Omdat fosfaat slecht mobiel is in de bodem, is het erg belangrijk om het niveau in de bodem op peil te houden, zodat de wortels altijd een deel kunnen bereiken en opnemen. Voor een goede werking is het belangrijk dat de pH en de structuur van de bodem op orde zijn. Bij een lage pH (<4) bindt fosfaat zich aan ijzer en/of aluminium, waarna deze wordt vastgelegd en niet meer vrij kan komen. Bij een hoge pH (>7) gebeurt hetzelfde, maar dan met calcium. Bij een goede bodemstructuur kunnen de wortels makkelijker bij het beschikbare fosfaat komen.
Vanaf dit jaar gelden er nieuwe gebruiksnormen voor fosfaat. Voor de fruitteelt ziet dit er als volgt uit:
Tabel 2. Gebruiksnormen fosfaat (P) per hectare per jaar ‘op bedrijfsniveau’ (2020)
(Laatst bekende gegevens vanuit RVO. Tot de nieuwe normen bekend zijn kunnen deze gebruikt worden)
De norm wordt bepaald aan de hand van het PW-getal op de bodemanalyse. Wanneer u geen recente bodemanalyse heeft of het monster niet door een geaccrediteerde monsternemer is genomen valt u automatisch in de hoogste klasse.
Wanneer u gebruik maakt van organische mest, zoals compost, champost of droge rundveemest dan kunt u dit opgeven bij het RVO. Aan de hand hiervan kan een extra fosfaatruimte van 5 kg per hectare worden verkregen.
Voor een bemesting met fosfaat is de volgende meststof toepasbaar:
Tripel Super 45% P2O5 + 24% CaO
Een snel reagerende fosfaatmeststof die voor meer dan 90% wateroplosbaar is.
Verder kan als fosfaatbemesting worden gekozen voor een mengmest met fosfaat, deze wordt toegelicht onder de samengestelde meststoffen.
Kaliumbemesting
Kalium is in de boom en vruchten betrokken bij tal van processen, zoals het vormen van koolhydraten, het verhogen van de weerstand, het verminderen van droogtegevoeligheid en het verbeteren van de kwaliteitseigenschappen zoals smaak, houdbaarheid en kleur. Dit maakt dat kalium een onmisbaar element is. Het is erg belangrijk dat de bodemvoorraad kalium in stand wordt gehouden, zodat er altijd voldoende beschikbaar is voor de boom en vruchten. Kalium heeft een antagonistische werking op calcium en magnesium. Dit betekent dat een teveel aan kalium kan zorgen voor een tekort aan calcium en/of magnesium, zeker wanneer het vroeg wordt toegepast. Technisch gezien kan de kalium het beste gegeven worden rond de langste dag. Wanneer de kalium al voor het seizoen wordt gestrooid, is de kans groot dat deze niet volledig tot zijn recht komt, de boom begint namelijk pas later in het seizoen kali op te nemen. De hoogte van de kaliumgift kan voor appels en peren verschillend zijn. Verder kan men beter terughoudend zijn met het geven van kalium aan bepaalde appelrassen, zoals Kanzi, Maribelle en Junami.
Voor een bemesting met kali zijn de volgende meststoffen toepasbaar:
Patentkali 30% K2O + 10% MgO + 42% SO3
Dit is een goed opneembare en snel werkende kaliummeststof die nagenoeg geen chloor bevat. Het kan tevens worden gebruikt voor magnesiumbemesting. Doordat Patentkali chloorarm is, kan deze in het voorjaar (kort voor het groeiseizoen) worden toegepast, maar ook als overbemesting later in het seizoen.
Kaliumsulfaat 50% K2O + 45% SO3
Kaliumsulfaat is een goed opneembare en snelwerkende kaliummeststof die nagenoeg geen chloor bevat. Het bevat in tegenstelling tot Patentkali geen magnesium. Doordat kaliumsulfaat chloorarm is, kan deze in het voorjaar (kort voor het groeiseizoen) worden toegepast. Ook geschikt voor overbemesting in het seizoen.
Kali 60% K2O + 47% Cl
Dit is een gangbare meststof met een hoog kaliumgehalte. Doordat deze meststof veel chloor bevat, kan er een negatieve werking zijn op het bodemleven. Daarom is het beste tijdstip om te strooien in de winter, ruim voordat het groeiseizoen begint. Het chloor heeft dan de tijd om uit te spoelen, waardoor er minder kans op schade is.
Samengestelde meststoffen
Er is ook een mogelijkheid om alle elementen die hiervoor zijn behandeld in één werkgang te strooien door middel van samengestelde meststoffen. In sommige gevallen kan dit gemakkelijker en goedkoper zijn; er hoeft maar één keer te worden gereden wat arbeidskosten uitspaart. Ook hoeft de grasbaan in het voorjaar nog niet teveel bereden te worden.
De volgende samengestelde meststoffen zijn toepasbaar:
Fruitmix 10-5-18 + 7 MgO + 25 SO3
Dit is een op maat gemaakte minerale meststof die zo is samengesteld dat alle elementen in de juiste verhouding aanwezig zijn. De stikstof is voor 50% aanwezig in nitraatvorm en voor 50% in ammoniumvorm. De werkingsduur is ongeveer 3 tot 6 weken.
Wanneer u liever kiest voor een mengmeststof zonder fosfaat is er een alternatieve Fruitmix verkrijgbaar met de samenstelling NK 14-0-24.
NP 26-14
Dit is een mengmeststof met stikstof en fosfaat. De stikstof bestaat voor 11,5% uit nitraatstikstof en voor 14,5% uit ammoniumstikstof. Deze is goed te gebruiken om zowel stikstof als fosfaat in één werkgang toe te dienen. De werkingsduur is 3 tot 6 weken. Wanneer men minder fosfaat wil geven, is er nog een mengmest met de samenstelling NP 26-7 beschikbaar.
Organische meststoffen
Een evenwichtige en gezonde bodem is de basis voor het verkrijgen van een gezonde en weerbare boom. Door gebruik te maken van organische meststoffen wordt het organische stofgehalte in de bodem verhoogd. Dit heeft als voordeel dat de lucht- en waterhuishouding wordt verbeterd, waardoor voedingsstoffen makkelijker kunnen worden vastgehouden en getransporteerd. Verder is het organische materiaal een voedselbron voor het bodemleven. Het bodemleven zorgt voor het vrijkomen van de verschillende elementen voor de boom en is daarom erg belangrijk.
DCM Mix 5 10-4-8 + 3 MgO
Deze meststof bestaat voor een deel uit minerale stikstof die snel vrijkomt. Dit is van belang om bij de bloei voldoende stikstof beschikbaar te hebben. De overige stikstof komt van verschillende organische materialen, zoals druivenpitten, beendermeel, bloedmeel en cacaodoppen. De diverse grondstoffen hebben ieder een verschillende werking en moment van vrijkomen, waardoor er het hele seizoen een gegarandeerde afgifte is en er vrijwel geen uitspoeling plaatsvindt. Doordat een deel van de meststof organisch is, wordt een stimulans aan het bodemleven gegeven.
DCM NK Mix 10-0-8 + 3 MgO
Wanneer er weinig fosfaatruimte is, kan er in plaats van bovengenoemde Mix 5 ook gekozen worden voor de DCM NK Mix. Het enige verschil met Mix 5 is dat deze geen fosfaat bevat, de verdere werking is hetzelfde.
Kippenmestkorrels 4-3-3 en 4-2-10
Deze gedroogde kippenmest is geperst in een korrel. Het is geschikt voor het verhogen van het organische stofgehalte in de bodem. Omdat het vrijkomen van de voedingsstoffen afhankelijk is van de mineralisatie dient er altijd een basisbemesting met een minerale meststof uitgevoerd te worden.
Meststoffenoverzicht
Hierboven zijn de voornaamste elementen voor de basisbemesting behandeld en de meest gangbare meststoffen toegelicht. Natuurlijk zijn er nog meer elementen van belang voor een goede groei en dracht, hier wordt gedurende het seizoen in de reguliere berichten aandacht aan gegeven. Belangrijk is om de bemesting toe te spitsen op uw bedrijf en percelen aan de hand van de gegevens en historie die bekend zijn. Neem daarom in het seizoen ook eens een bladmonster om een goed beeld te krijgen van de voedingstoestand in het gewas.
Hieronder treft u een overzicht van de meest gangbare meststoffen.
|
