In het uiterste noorden van Groningen, met locaties in Vierhuizen, Electra en Kloosterburen, beheert de familie Claassen akkerbouwbedrijf Clavier BV. Midden in een regio die wordt gekenmerkt door klimaatuitdagingen maar ook door agrarisch potentieel, boeren Anselm Claassen en zijn zonen Martijn en Marcel op 250 hectare grond met een specialisatie in pootaardappelen en zaaiuien. Met hun scherpe oog voor innovatie laten ze zien dat toekomstbestendig boeren niet alleen noodzakelijk, maar ook haalbaar is. Met ondersteuning van Jacob Havinga van Van Iperen passen ze oplossingen toe, zoals fertigatie in de zaaiuien, die het overwegen waard zijn.
De wortels van het bedrijf liggen in Noord-Brabant, waar de grootvader van Anselm Claassen veehouder was. In een gezin met vijftien kinderen – zeven dochters en acht zoons – was er simpelweg geen plek voor iedereen op het ouderlijk erf. Eén van de jongens trok naar Groningen en werd al snel gevolgd door andere broers, onder wie de vader van Anselm. Hij vestigde zich in 1960 in Harkstede en begon met een bescheiden melkveebedrijf en wat aardappelteelt voor Avebe.
“In het eerste jaar met fertigatie in uien haalden we 90 ton”
In 1971 moest het gezin wijken voor de aanleg van de weg Groningen-Hoogezand. Ze verhuisden naar Vierhuizen, waar opnieuw een melkveebedrijf werd gestart. Anselms vader was vooruitstrevend en bouwde een van de eerste ligboxenstallen in de regio. Toch verschoof de bedrijfsvoering langzaam naar akkerbouw. Anselm kwam al jong in het bedrijf en werkte jarenlang samen met zijn broer.
Om voldoende werk te hebben werd aanvankelijk grond bijgehuurd. In 1992 volgde een tweede boerderij in Vierhuizen. Na de emigratie van zijn broer naar Canada in 2004 nam Anselm samen met zijn vrouw het hele bedrijf over. Toen zoon Martijn zich aandiende als bedrijfsopvolger, volgden aankopen in Electra en Kloosterburen. Dat waren cruciale stappen om het bedrijf groot genoeg te maken voor meerdere ondernemers. Inmiddels is ook jongste zoon Marcel actief in het bedrijf.
De hoofdteelten zijn pootaardappelen en zaaiuien, aangevuld met suikerbieten, graan, moederuien voor zaadproductie in Frankrijk en sinds kort ook vlas. “We willen wat verbreden. Vlas past goed bij het koelere klimaat hier en de opbrengsten in zuidelijke regio’s nemen af door de opwarming van het klimaat,” zegt Martijn. De rotatie bij aardappelen is momenteel 1 op 3. “We zouden graag naar 1 op 4 willen, maar met 250 hectare is dat lastig te realiseren. Mijn vader moedigt ons aan om open te blijven staan voor uitbreiding, zodat die rotatie in de toekomst wellicht wel mogelijk wordt.” Anselm vult aan: “Een bredere rotatie helpt bovendien om het middelengebruik te beperken – iets wat steeds belangrijker wordt onder druk van maatschappelijke verwachtingen en veranderend beleid.”
“De teelt van pootgoed vraagt meer gewasbescherming en krijgt daardoor meer te verduren van de politiek en de samenleving,” legt Anselm uit. “In Nederland gebruiken we relatief weinig middelen per kilo product. Dat perspectief mist vaak in het publieke debat en de beeldvorming in de samenleving.”
Een van de opvallendste innovaties op het bedrijf is het gebruik van fertigatie in zaaiuien. Sinds 2022 worden de uien geteeld op ruggen, waarbij meststoffen en water via druppelslangen direct bij de wortel worden toegediend. “We hadden jaren met 40 tot 45 ton opbrengst per hectare,” vertelt Martijn. “In het eerste jaar met fertigatie haalden we ineens 90 ton. Dat was echt een enorme stap vooruit.” De inspiratie voor fertigatie kwam van een open dag in Colijnsplaat, georganiseerd door Van Iperen. “We zagen hoe het gewas er daar bij stond en waren meteen overtuigd, ook over de toepassing op ruggen.” Inmiddels ligt er op zo’n 30 hectare een fertigatiesysteem.
In een nat jaar als 2024 blijkt de ruggenteelt nog een ander belangrijk voordeel te bieden: het gewas blijft droog, er is nauwelijks fusarium en de kwaliteit blijft hoog. “Dat zie je direct terug in de opbrengst én in de bewaarkwaliteit,” aldus Jacob.
Beregenen is in de regio niet vanzelfsprekend. Het zoutgehalte in het slootwater is vaak te hoog en het gebruik van oppervlaktewater op aardappelen is verboden vanwege het risico op bruinrot. “Je kunt dus niet zomaar beregenen, zeker niet als er aardappelen van de buren in de buurt staan en er veel wind staat,” licht Anselm toe.
Daar komt bij dat beregenen in de praktijk vaak te laat komt. “Je wacht op regen die dan soms toch niet komt. Als je dan pas begint met beregenen, loop je achter de feiten aan. Fertigatie draait automatisch, dagelijks en kost nauwelijks werk. Daardoor voorkom je groeistagnatie,” zegt Martijn. Fertigatie verbruikt bovendien veel minder water. “Je brengt het precies bij de wortel, zonder verliezen. En doordat het gewas droog blijft, heb je minder kans op schimmels zoals meeldauw.”
Het gebied kampt met toenemende verzilting. In de jaren ’90 is er een infrastructuur aangelegd om zoet water uit het IJsselmeer naar Groningen te brengen. Daarmee worden sloten doorgespoeld, waardoor het zoutgehalte onder controle blijft. Maar dit systeem staat onder druk door oplopende kosten en bezuinigingen. “Als dat verdwijnt, hebben we hier een probleem,” zegt Anselm. Martijn vult aan: “Als we hier – in dit gebied – niet meer kunnen boeren, dan kan het nergens meer in Nederland. We hebben hier een mild zeeklimaat, weinig extremen. Perfect voor aardappelen, uien en straks misschien ook andere groentes. Maar dan moet dat water wel blijven komen.”
De familie Claassen staat open voor nieuwe technieken. Zo waren ze een van de eersten in de regio die een spotsprayer hebben ingezet: een slimme spuit die alleen het middel doseert waar onkruid staat. “Dat scheelt flink in het middelengebruik en je bent veel preciezer,” vertelt Martijn. Daarnaast worden bemesting, poten en spuiten steeds vaker variabel uitgevoerd. “We hebben hier te maken met bonte grond en dan ligt het wel voor de hand om variabel te poten,” aldus Anselm.
De samenwerking met Van Iperen begon met fertigatie, maar groeide uit tot een structurele relatie. “We zagen ze online, zijn naar een open dag geweest en waren onder de indruk van de kennis die in dit bedrijf aanwezig is. Nu doen we alles met Van Iperen. Jacob is onze vaste adviseur, maar er zijn meer specialisten betrokken,” zegt Anselm. Volgens Martijn is vooral de combinatie van akkerbouw- en tuinbouwkennis waardevol. “In de tuinbouw lopen ze vaak jaren voor en die inzichten kunnen wij gebruiken.”
“We zijn onder de indruk van de kennis die bij Van Iperen aanwezig is”
Ook op het gebied van waterkwaliteit werkt het bedrijf samen met Van Iperen, het Centrum voor Landbouw en Milieu (CLM) en het waterschap. “We hebben een perceel beschikbaar gesteld voor monitoring van afspoeling en emissies,” legt Anselm uit. “We willen erbij zijn, omdat we willen weten wat er echt gemeten wordt. En omdat we het belangrijk vinden dat betrouwbare data wordt verzameld en gedeeld.”
“Bij een extreme bui van 100 millimeter vorig jaar stond de sloot door afspoeling vol met grond. Toch blijkt uit metingen dat er niets gevonden wordt. Dat is waardevolle informatie. Laat ook eens zien wat er wél goed gaat,” voegt hij toe. “Er wordt vaak met een vinger gewezen, maar juist deze resultaten zouden gedeeld moeten worden met de omgeving. Dan ontstaat er meer begrip voor de inspanningen van boeren. En dat is hard nodig in het publieke debat.”
De familie Claassen kijkt vooruit. “Er lopen nu projecten met ondergrondse wateropslag. Dat willen we graag testen. Zeker voor aardappelen zou het geweldig zijn als je met eigen water kunt fertigeren,” zegt Jacob. “Het moet dan wel regenwater zijn of leidingwater, want voor pootgoed mogen we absoluut geen slootwater gebruiken,” benadrukt Anselm. Martijn: “Als we dat soort oplossingen kunnen combineren met fertigatie, dan ben je echt weer een stap verder. En die stap willen wij graag zetten.”
De Claassens boeren op een unieke plek, met uitdagingen én perspectief. Hun aanpak gericht op kwaliteit laat zien wat mogelijk is. Niet als toekomstmuziek, maar in de praktijk van vandaag.
Neem contact op met uw adviseur bij Van Iperen en ontdek wat er mogelijk is op uw perceel.
Kennis & Nieuws
De Fertigatiebeurs opende dinsdag voor de vierde keer haar deuren, ditmaal bij Van Wesemael in het Flevolandse Biddinghuizen. De beurs richtte zich dit jaar specifiek op de teelt van uien en pootaardappelen. Vooral de toepassing van fertigatie bij aardappelen is nog relatief nieuw en trok daardoor veel aandacht.
Akkerbouwer David van der Graaf in Lewedorp (ZL) heeft twee jaar ervaring met fertigatie in uien. Fertigatie levert een duidelijke meeropbrengst op, heeft hij gemerkt. Maar ook de kosten zijn duidelijk hoger. Per saldo behaalt hij met fertigatie een beter saldo dan met beregenen met een haspel en de gangbare vormen van bemesting.
