Ondanks de neerslag die er op veel plaatsen is gevallen hebben we nog steeds te maken met een periode van extreme droogte. Het neerslagtekort is volgens metingen van het KNMI op dit moment ongeveer even groot als het recordjaar van 1976. Onderweg krijgen wij steeds vaker de vraag hoe er met de huidige omstandigheden optimaal water kan worden gegeven.
Het is moeilijk om een eenduidig antwoord hierop te geven. Er zijn grote verschillen in bijvoorbeeld grondslag en het bodemprofiel. Een jonge aanplant vraagt om een andere benadering dan de volwassen aanplant. Voor een optimale gewasontwikkeling is het van groot belang om te voorkomen dat de bodem uitdroogt. Een te droge bodem zorgt ervoor dat het gewas te weinig vocht kan opnemen voor goede verdamping, daarnaast beperkt dit ook de opname van nutriënten vanuit de bodem. Dit kan een negatief effect hebben op zowel de vruchtmaat als op de vruchtkwaliteit en daarmee ook de bewaarkwaliteit.
Steeds meer telers beschikken over bodemsensoren waarmee de vochtigheid van de bodem kan worden gemeten. Sturen op data is een stap in de goede richting alleen roept het interpreteren van deze data regelmatig de nodige vragen op. Daarnaast kunnen simpele hulpmiddelen zoals een schop of een grondboor vaak ook helpen om de nodige inzichten te geven. Om onderweg nog beter in te kunnen spelen op dit soort vragen, zijn wij dit seizoen in samenwerking met Netafim een pilot gestart op 2 praktijkbedrijven. Het belangrijkste doel van deze pilot is om meer ervaring op te doen met het optimaliseren van de watergift, om zo de gewassen optimaal te kunnen voorzien van voedingsstoffen en de vochtvoorziening te optimaliseren. Omdat de beschikbaarheid van voldoende zoetwater op lang niet alle bedrijven vanzelfsprekend is, moet het water dat wel beschikbaar is, zo optimaal mogelijk worden ingezet.
Dankzij de samenwerking met Netafim kunnen we bij deze pilot profiteren van hun kennis en ervaring rondom het optimaliseren van de vochtvoorziening van het gewas. Niet alleen de vochtigheid van de bodem speelt een belangrijke rol, ook het stadium van het gewas. Naarmate er meer bladmassa aanwezig is zal de verdamping ook groter zijn. Verder is het belangrijk dat gedurende kritische groeimomenten zoals bijvoorbeeld rondom bloei, vruchtzetting en vruchtrui, de vochtvoorziening zo optimaal mogelijk is. Wanneer we kijken naar het zo optimaal mogelijk in zetten van het beschikbare water, spelen al deze punten een belangrijk rol bij de input.
Gedurende de afgelopen periode is al gebleken dat het sturen op data een duidelijke meerwaarde geeft. In grafiek 1 en grafiek 2 wordt het effect van 2 verschillende irrigatiestrategieën weergegeven op hetzelfde perceel. De verschillende lijnen in deze grafieken geven de vochtigheid van de bodem weer op verschillende diepten van 10 tot 60 cm.
In het kraanvak waarop grafiek 1 is gebaseerd zit meer tijd tussen de irrigatiebeurten met een grotere watergift per ronde. In grafiek 2 is de situatie tegengesteld met vaker kleinere irrigatiebeurten.
Wanneer we grafiek 1 en 2 met elkaar vergelijken valt op dat wanneer er wordt gewerkt met een kleiner aantal irrigatiebeurten maar met een grotere watergift per irrigatiebeurt dit er voor zorgt voor een betere vochtvoorziening in met name de diepere lagen in de bodem. Concreet werd in de praktijk 15 minuten water gegeven per dag.
Grafiek 3 en grafiek 4 zijn gebaseerd op een perceel van een ander praktijkbedrijf met een andere irrigatiestrategie. In eerste instantie een half uur per dag, vanaf begin mei is dit aangepast naar 1 uur per keer met 3 irrigatiebeurten per week. De toenemende droogte was voor deze teler aanleiding om zijn strategie te herzien.
In grafiek 4 zien we duidelijk een trend terugkomen richting het droger worden van de bodem. Hier valt op dat er voldoende water wordt gegeven om de bovenste laag van de bodem vochtig te houden, maar dat de diepere lagen duidelijk droger worden. In deze situatie is de hoeveelheid water die wordt gegeven onvoldoende om de gewasverdamping bij te houden.
De conclusie die we kunnen trekken op basis van deze ervaring is: Het is belangrijk dat de watergift vroeg genoeg wordt opgevoerd, wanneer de diepere lagen in de bodem droger beginnen te worden. Hierdoor voorkomen we dat de bodem te ver uitdroogt.
Naarmate vooral kleigrond te ver uitdroogt wordt het steeds lastiger om de bodem weer voldoende vochtig te krijgen met alle gevolgen van dien voor de gewasontwikkeling.
Samenvattend kunnen we stellen dat inzicht in de vochttoestand van de bodem onmisbaar is voor het optimaliseren van de irrigatiestrategie. In de praktijk zien we dat er vaak door middel van een schep of grondboor alleen naar de vochtigheid in de bovenste laag van de bodem wordt gekeken. Het ‘gevaar’ hiervan is dat het te laat wordt opgemerkt, waardoor vooral de iets diepere lagen van de bodem aan het uitdrogen zijn. Hierdoor heeft het gewas ongemerkt toch een tekort aan vocht en kan de gewasontwikkeling geremd worden. Dit kan niet alleen een remmende werking hebben op de vegetatieve groei van de boom maar ook zeker op de uiteindelijke vruchtkwaliteit.
Deze proef zetten we de komende tijd nog door om te zien of er meer inzichten uit voort komen. We houden u via onze artikelen en nieuwsbrief op de hoogte van de ontwikkelingen.
Kennis & Nieuws
Deze week hebben we nog relatief warm weer, met middagtemperaturen zelfs nog boven 15°C. Volgende week gaat de temperatuur langzaam dalen. Het advies is om dan een onkruidbestrijding met glyfosaat en eventueel een bodemherbicide uit te voeren bij appel en peer.
