Het Noord-Duitse Papenburg is vooral bekend vanwege scheepsbouwer Meyer. Enorme cruiseschepen vinden vanuit de scheepshal via de rivier de Eems hun weg naar open zee. Het bedrijf trekt tienduizenden bezoekers per jaar. Minder bekend is dat Papenburg ook de vestigingsplaats is van de Gartenbau Zentrale (GBZ), de grootste coöperatie met zo’n 55 tuinders als leden. In gesprek met Steffen Bueter, teamleider in- en verkoop en Jan Jansen, commercieel technisch specialist bij Van Iperen.
Steffen was zeventien toen hij bij de GBZ kwam werken. Inmiddels zijn we vijftien jaar verder: “Ik weet niet anders dan dat we klant zijn bij Van Iperen. En dat naar volle tevredenheid.” Volgens Jan gaat de samenwerking zeker 25 jaar terug. “Dat ging eerder via Horticoop, dat is in 2018 door Van Iperen overgenomen. Wij leveren de meststoffen en de biologie. Twee keer per week wordt er geleverd. Biologie gaat meteen naar de afnemers, meststoffen worden afgeleverd bij de GBZ.”
Steffen: “Natuurlijk is prijs belangrijk, zeker in deze tijd. Maar wat we heel belangrijk vinden is dat Van Iperen echt partner van ons en onze klanten is.” Vooral het werken met de biologie vraagt veel advies. Patrick Smidt, technisch specialist bij Van Iperen, is één dag per week actief in de regio om tuinders hierin te begeleiden. “Sommige van de bij ons aangesloten tuinbouwbedrijven zijn volledig biologisch. Het gaat dan vooral om de kruidenteelt.” Jan: “Samen helpen we onze klanten verder. We versterken elkaar. Een keer per jaar bezoeken we vanuit Van Iperen alle klanten, maar dat gebeurt altijd in afstemming met de GBZ.”
Voorheen stond de regio Papenburg in heel Duitsland bekend om de kruiden die er geteeld werden. “Dit was het kruidengebied van Europa. Er worden nog steeds kruiden verbouwd, maar niet meer op de schaal van toen. De huidige markt vraagt veel meer om glasgroenten, zoals tomaten, komkommers en paprika’s. Dat heeft voor een flinke transitie gezorgd. Een mooi voorbeeld is een kweker in de buurt die in een tijdsbestek van vijftien jaar van bloemen en komkommers, via tomaten, naar uitsluitend paprika’s is overgestapt.”
GBZ is de grootste coöperatie in Duitsland met ruim 21.000 vierkante meter aan hallen en zo’n 180 medewerkers. Het grootste deel van de hallen is voorzien van zonnepanelen. Op zaterdagen zijn er wel honderd grote combinaties op de weg om producten op te halen en te leveren. Alle deelnemende tuinbouwbedrijven bevinden zich binnen een straal van ongeveer tien kilometer vanaf de GBZ. “Het zijn eigenlijk vier regio’s waar steeds een aantal tuinbouwbedrijven geconcentreerd is.” De verkoop van de producten gebeurt uitsluitend door de coöperatie. Negentig procent van de kruiden, groenten en perkplanten komt op de Duitse markt terecht. “Onze leden zijn niet verplicht om ook hun materialen via ons in te kopen. Daar zijn ze vrij in. De meesten maken daar wel gebruik van, omdat wij een coöperatie zijn en dus zonder winstoogmerk werken. Als er geen nieuwe investeringen op de planning staan, wordt de winst aan het einde van het jaar uitgekeerd aan de leden. De hoogte is afhankelijk van de omzet die ze bij ons gedraaid hebben. En dat is natuurlijk wel aantrekkelijk.”
Ook in Duitsland staat de tuinbouw voor flinke uitdagingen. De al maar stijgende kosten voor energie zijn een groot probleem voor kwekers. Steeds vaker staan delen van kassen leeg. “Alles wordt duurder, ook verpakkingen en personeel. We gaan een heel spannende winter tegemoet.”