Bemestingsspecial voorjaar 2025
10 februari 2025
Over enkele weken start het voorjaar. Dit betekent dat de voorjaarsbemesting in beeld komt. In deze special richten we ons op de bemesting van de hoofdelementen stikstof, fosfaat en kali.
We richten ons steeds meer op het weerbaar telen van het gewas. Qua bemesting kan dit door de bodem te activeren en stimuleren door het opbrengen van organische stoffen. Hierdoor zorgt het bodemleven voor extra voedingstoffen tijdens het groeiseizoen. Voor de mogelijkheden met organische mest verwijzen we u naar het bericht organische bemesting van afgelopen najaar.
Hieronder ziet u een overzicht voor de hoofdelementen stikstof, kali en fosfaat. De basisgift stikstof in het voorjaar geven we met kunstmest. Tijdens het seizoen berichten wij over de mogelijkheden van extra bladbemesting voor hoofd- en sporenelementen.
Voor het uitvoeren van de juiste bemesting, raden wij u aan eerst een recent grondmonster te raadplegen. Als dit niet beschikbaar is, kunt u nu nog een monster laten steken. Neem hiervoor contact op met uw adviseur.
Stikstof (N) is één van de belangrijkste voedingselementen voor de plant. Stikstof bevordert de groei en fotosynthese van de plant. Stikstof is het belangrijkste element voor de groei van de plant, waarbij de balans wel belangrijk is. Als teveel stikstof beschikbaar is, geeft dit teveel vegetatieve groei. Maar er zijn ook andere nadelen, zoals te groene vruchten met een lagere hardheid. Deze zijn dan ook gevoeliger voor bewaarziekten. Bij appel en peer is stikstof dus belangrijk voor de productie, achtergrondkleur, hardheid en bewaarkwaliteit van de vruchten.
Tabel 1 geeft een beeld van de benodigde hoeveelheid stikstof per jaar voor een aanplant. Het is belangrijk dat u voldoende stikstof geeft bij hoge producties. Naast de basisbemesting met bijvoorbeeld KAS of ureum in het voorjaar, kunt u stikstof geven in de vorm van organische mest in april of mei, en later eventueel een overbemesting in juni. Daarnaast geven bladbespuitingen met ureum ook stikstofvoeding. Verder komt via mineralisatie stikstof beschikbaar tijdens het seizoen.
Dit alles bij elkaar zorgt voor de stikstofvoeding van uw gewas.
Tabel 1. Benodigde stikstof (N) per ha, per jaar bij appel en peer
Het is belangrijk om de basisbemesting met stikstof in het voorjaar op tijd te geven. Voor een optimaal resultaat is het nodig om de stikstof rond de bloei bij de wortels te hebben. Het uitvoeren van de basisbemesting bij peer is dan ook eind februari / begin maart aan de orde. Zeker bij vroegbloeiende rassen is dit een aandachtspunt. Een zware bloei onder koude weersomstandigheden kost de boom veel energie. Juist dan is het belangrijk de bomen zo optimaal mogelijk te voorzien van de nodige voedingsstoffen.
Het algemene advies voor peer is om 50 kg/ha stikstof op de zwartstrook te strooien op het moment dat de knoppen gaan schuiven. Bij zwakke groei kunt u dit wat verhogen, bij een sterke groei van het gewas kunt u dit wat verlagen.
Voor appel kunt u een iets lagere hoeveelheid aanhouden: 40 tot 50 kg stikstof/ha. Bij appels is het advies wat later te strooien, ca. half maart. Houd ook rekening met de verwachte productie, zie hiervoor tabel 1. Naast deze kunstmestgift in het voorjaar, kunt u de verdere stikstofvoeding aanvullen met organische mest en bladvoeding in het seizoen. De keuze van de meststof in het voorjaar is afhankelijk van verschillende factoren, zoals: de grondsoort, het tijdstip van toedienen en de behoefte per ras en gewas.
Zo spoelt stikstof op zandgronden sneller uit. Hier geldt het advies om stikstofmeststof korter voor de bloei te strooien. Ook zijn er rassen/beplantingen die een grotere stikstofbehoefte hebben dan het standaardadvies, zie ook tabel 1. Verder kan de soort stikstof die wordt gegeven van invloed zijn. Nitraatstikstof (NO3–) is direct opneembaar voor de plant en heeft hierdoor een snelle aanvangswerking. Echter nitraatstikstof bindt slecht in de bodem en is dus gevoelig voor uitspoeling. Ammoniumstikstof (NH4+) bindt zich juist makkelijker aan de bodem en wordt eerst omgezet naar nitraatstikstof, waardoor deze langzamer vrijkomt en een langere werking heeft. De plant neemt stikstof op in de vorm van nitraat en ammonium. In een goed ontwaterde grond neemt de plant de meeste stikstof op in de vorm van nitraat. Opname van ammonium is ook mogelijk, maar kost de plant meer energie.
Sinds 2023 gelden aangepaste gebruiksnormen voor stikstof in de NV-gebieden. NV-gebieden zijn de met nutriënten verontreinigde gebieden, aangegeven door de overheid. De NV-gebieden zijn als kaartlaag te vinden in Mijn RVO, of via de website www.boerenbunder.nl In deze gebieden werd de stikstofgebruiksnorm in de afgelopen jaren al gekort. Voor 2025 is de stikstofgebruiksnorm in deze NV-gebieden met 20% verlaagd. Tabel 2 geeft een overzicht van de gebruiksnormen voor stikstof per ha voor 2025.
Tabel 2. Gebruiksnormen stikstof in 2025, met toevoeging voor NV-gebieden
Algemeen geldt voor stikstofkunstmest dat u dit het beste kunt strooien op een wat vochtige bodem, tijdens windstil weer en bij voorkeur voor een regenperiode. Dit lukt natuurlijk niet altijd. Zeker in een wat drogere periode gaat de voorkeur uit KAS. Voor een bemesting met stikstof in korrelvorm zijn de volgende meststoffen toepasbaar:
Een breed inzetbare stikstofmeststof, bevat 27% N, die voor de helft uit nitraatstikstof en voor de andere helft uit ammoniumstikstof bestaat. De werkingsduur is 3 tot 6 weken. De nitraatvorm is direct na opname beschikbaar. Ammonium is na omzetting beschikbaar voor de plant. KAS is weinig gevoelig voor vervluchtiging naar de lucht. We gaan uit van slechts 2,5% verlies aan N door vervluchtiging.
Deze meststof bestaat 46% N in de vorm van ureum. Deze vorm van stikstof komt geleidelijk beschikbaar voor de plant en is geschikt voor gewassen met een wat langer groeiseizoen. Ureum is minder gevoelig voor uitspoeling, maar wel gevoelig voor vervluchtiging. We gaan hierbij uit van 20% tot in extreme gevallen 40% verlies. Vervluchtiging treedt op in periode met droog weer, met veel wind.
Deze meststof bestaat ook uit 46% ureum, met daarbij een ureaseremmer. Deze ureaseremmer remt het omzettingsproces van ureum naar ammonium. Hierdoor is er minder vervluchtiging en ook een langere duurwerking.
Dit is een breed inzetbare stikstofmeststof die voor de helft uit nitraatstikstof en voor de andere helft uit ammoniumstikstof bestaat. Het heeft een werkingsduur van 3 tot 6 weken.
Deze meststof bevat meer magnesium dan kalkammonsalpeter.
Deze stikstofmeststof bestaat volledig uit ammoniumstikstof. Heeft een licht verzurende werking op de bodem. Het duurt wat langer voor deze meststof gaat werken en hij werkt dan ook wat langer door, de werkingsduur is 4 tot 8 weken. De omzetting van de stikstof is sterk afhankelijk van de bodemtemperatuur.
Deze meststof bestaat vrijwel geheel uit cyanamidestikstof. Deze vorm van stikstof zet zich na het strooien onder invloed van vocht om in ammoniumstikstof. Dit wordt vervolgens weer omgezet naar nitraatstikstof. Kalkstikstof heeft een nevenwerking op de afbraak van ascosporen van schurft en kan zo helpen om het infectierisico van schurftaantasting te verminderen. Verder heeft deze meststof ook een herbicidewerking. Door het hoge calciumgehalte wordt ook een bijdrage geleverd aan de calciumbemesting. Deze meststof heeft een werkingsduur van ongeveer 8 weken. Omdat de cyanamidestikstof ook andere nuttige schimmels en bacteriën doodt, is ons advies deze meststof beperkt te gebruiken. Overleg hiervoor met uw adviseur.
Deze meststof bestaat voornamelijk uit nitraatstikstof, wat zorgt voor een snelle werking. De werkingsduur is 0 tot 3 weken. Het werkt tevens mee voor de calciumbemesting.
Een aantal fruittelers gebruiken vloeibare meststoffen. Met name op gronden met een hoge pH en waar enige verzuring gewenst is, kan dit een alternatief zijn voor korrelmeststoffen:
De volgende vloeibare meststoffen zijn beschikbaar:
Dit is een vloeibare meststof en bevat 30% stikstof gerekend over de kilo’s. Met een soortelijk gewicht van 1,30 kg/liter betekent dit 39 kg stikstof per 100 liter urean. Kijken we naar de verdere samenstelling, dan bestaat 50% hiervan uit stikstof in de vorm van ureum, 25% als ammonium en 25% als nitraatstikstof. Het voordeel is dat, door de omzetting van de verschillende vormen stikstof naar uiteindelijk nitraat, er een verzurende werking optreed. Met name op zeekleigronden met een hoge pH is dit een voordeel. Daarnaast komt de stikstof meer geleidelijk beschikbaar voor het gewas. Met name de stikstof in de vorm van ureum zal iets langzamer vrij komen.
Dit product bestaat uit 10% ammoniumstikstof en 34% fosfaat en is vooral geschikt als startgift voor een goede wortelontwikkeling. Fosfaat vanuit Poly-N bestaat uit polyfosfaat. Deze vorm van fosfaat is beter opneembaar. Dit is interessant op percelen waar de opneembaarheid van fosfaat minder is. Bij bomen die slecht weggroeien, geeft een bespuiting met Poly N op de zwartstrook meerwaarde. Dit product is verder uitermate geschikt als toepassing in het plantgat, eventueel in combinatie met urean.
Praktijkervaringen geven aan dat Poly N niet alleen eenvoudig is toe te passen met de onkruidspuit, maar ook zeer effectief is om een optimale start van de boom te verzorgen.
De winter is een mooi moment om de fertigatie te bespreken met uw adviseur en een schema op te stellen. Een nieuwe ontwikkeling is het gebruik van kant-en-klare vloeibare meststoffen Powerdrip Teon A en Teon B.
Bedrijven met fertigatie hebben een extra stuk gereedschap bij de bemesting. In het voorjaar, als de mineralisatie vanuit de bodem nog niet goed op gang is, geeft fertigatie meer mogelijkheden om het gewas te voorzien van voeding. Denk hierbij aan de opname van calcium vanuit de bodem tijdens de celdelingsperiode. Naast het toepassen van calcium via bladvoeding, is de opname van calcium vanuit de bodem in het voorjaar belangrijk. Een ander voorbeeld is het toepassen van extra ijzer in het groeiseizoen in beplantingen met ijzergebrek. Verder geeft fertigatie ook extra mogelijkheden om in te spelen op specifieke raseigenschappen. Denk hierbij aan het voorkomen van magnesiumgebrek bij Kanzi.
In het afgelopen jaar zijn een aantal bedrijven gestart met kant-en-klare vloeibare fertigatie-meststoffen, met de merknamen Powerdrip Teon A en Powerdrip Teon B. Deze leveren wij in IBC’s, maar ook in cans van 20 liter. Deze vloeibare meststoffen zijn kant-en-klaar en geven hierdoor veel gebruikersgemak voor u als teler. Deze tuinbouwkwaliteit vloeibare meststoffen bevatten geen ballastzouten en dit is ook een belangrijk voordeel.
Powerdrip Teon A bevat voornamelijk stikstof (N) , magnesium(Mg) en calcium (Ca) en adviseren we juist in de celdelingsperiode, de eerste zes weken na volle bloei. Powerdrip Teon B bevat voornamelijk kalium (K) en daarnaast stikstof (N) en zwavel (S) en adviseren we vooral bij peer, in de celstrekkingsperiode in de zomer tot de oogst.
Producten
Teon A is een zuivere, vloeibare fertigatiemeststof. De meststof bevat geen ballastzouten. Dat levert een belangrijke bijdrage aan het probleemloos doseren gedurende het seizoen. Teon A is hoog geconcentreerd, dit draagt bij aan het gebruiksgemak. Er is minder volume nodig per hectare. Het is de ideale meststof om de begingroei van uw gewas mee te fertigeren.
Zuivere meststof
Meststof zonder ballastzouten
Hoog geconcentreerd
Gebruiksgemak
Teon B is een zuivere, vloeibare fertigatiemeststof. De meststof bevat geen ballastzouten. Dat levert een belangrijke bijdrage aan het probleemloos doseren gedurende het seizoen. Teon B is hoog geconcentreerd, dit draagt bij aan het gebruiksgemak. Er is minder volume nodig per hectare. Het is de ideale meststof om in de groeifase van loof en bol/knol/kolf in te zetten. Naast kali bevat Teon B ook zwavel en stikstof.
Zuivere meststof
Meststof zonder ballastzouten
Hoog geconcentreerd
Gebruiksgemak
De belangrijkste functie van fosfaat is de bevordering van wortelaanmaak. Een goed wortelstelsel is essentieel voor de opname van water en voedingsstoffen. Omdat fosfaat slecht mobiel is in de bodem, is het belangrijk om het niveau in de bodem op peil te houden, zodat de wortels altijd een deel kunnen opnemen. Voor een goede werking is het belangrijk dat de pH en de structuur van de bodem op orde zijn. Bij een lage pH (<4) bindt fosfaat zich aan ijzer en/of aluminium, waardoor het wordt vastgelegd en niet meer vrij kan komen. Bij een hoge pH (>7) gebeurt hetzelfde, maar dan met calcium. Bij een goede bodemstructuur kunnen de wortels makkelijker bij het beschikbare fosfaat komen.
Sinds 2022 zijn er wijzigingen met betrekking tot het bepalen van de gebruiksruimte van fosfaat. De belangrijkste wijziging is dat het nodig is een andere analysemethode te laten uitvoeren, om de uiteindelijk fosfaatklasse te bepalen. Deze wijzigingen zijn overigens alleen van belang, als u gebruik maakt van fosfaatdifferentiatie. Voor informatie zie: https://www.rvo.nl/onderwerpen/mest/gebruiken-en-uitrijden/fosfaat-landbouwgrond/differentiatie
Als u percelen heeft met een laag gehalte aan fosfaat, kunt u hiermee onder voorwaarden in aanmerking komen voor een hogere gebruiksnorm voor fosfaat. Als u hiervan geen gebruik maakt, is automatisch de laagste klasse (40 kg/ha op bedrijfsniveau) van toepassing. Concreet wordt de bodemvoorraad nu bepaald aan de hand van het P-AL-getal. De opneembaarheid van fosfaat wordt bepaald aan de hand van p-CaCl2. Voorheen werd hiervoor uitgegaan van het Pw-getal. Oudere analyses waar nog wordt gewerkt met het Pw-getal blijven geldig mits deze op 15 mei niet ouder zijn dan maximaal 4 jaar. Voor een bemesting met fosfaat is de volgende meststof toepasbaar:
Een snel reagerende fosfaatmeststof die voor meer dan 90% wateroplosbaar is.Verder kunt u als fosfaatbemesting kiezen voor een mengmest met fosfaat. Deze worden toegelicht bij de samengestelde meststoffen.
Kalium is in de boom en vruchten betrokken bij tal van processen, zoals het vormen van koolhydraten, het verhogen van de weerstand, het verminderen van droogtegevoeligheid en het verbeteren van de kwaliteitseigenschappen zoals smaak, houdbaarheid en kleur. Dit maakt dat kalium een onmisbaar element is. Het is erg belangrijk om de bodemvoorraad kalium in stand te houden, zodat voldoende beschikbaar is voor de boom en vruchten.
Kalium heeft een antagonistische werking op calcium en magnesium. Dit betekent bij een teveel aan kalium, een tekort aan calcium en/of magnesium in het voorjaar. Technisch gezien kan de kalium het beste gegeven worden rond de langste dag, mede door het positieve effect van kalium op de maat, kleur en smaak van de vruchten. Toepassing van kalium tijdens de winterperiode is alleen aan de orde, als de bodemvoorraad en daarmee ook de bezetting van kalium aan het klei-humus-complex te laag is. De hoogte van de kaliumgift kan voor appels en peren verschillend zijn. Verder kunt u beter terughoudend zijn met kali-bemesting bij alle appelrassen zeker bij de rassen Kanzi, Maribelle, Natyra-Sprank en Junami.
Voor een bemesting met kali zijn de volgende meststoffen toepasbaar:
Dit is een goed opneembare en snel werkende kaliummeststof, die nagenoeg geen chloor bevat. Het kan tevens worden gebruikt voor magnesiumbemesting. Omdat Patentkali chloorarm is, kunt u deze in het voorjaar (kort voor het groeiseizoen) toepassen, maar ook als overbemesting later in het seizoen.
Kaliumsulfaat is een goed opneembare en snelwerkende kaliummeststof, die nagenoeg geen chloor bevat. Het bevat in tegenstelling tot Patentkali geen magnesium. Omdat kaliumsulfaat chloorarm is, kunt u deze ook in het voorjaar (kort voor het groeiseizoen) toepassen. Deze meststof is ook geschikt voor overbemesting in het seizoen.
Dit is een gangbare meststof met een hoog kaliumgehalte. Omdat deze meststof veel chloor bevat, kan dit een negatief effect geven op het bodemleven. Daarom is het beste tijdstip om te strooien in de winter, ruim voordat het groeiseizoen begint. Het chloor heeft dan de tijd om uit te spoelen, waardoor er minder kans op schade is.
Met samengestelde meststoffen heeft u de mogelijkheid om alle hoofdelementen één werkgang te strooien. Soms is dit makkelijker en goedkoper; er hoeft maar één keer te worden gereden, wat arbeidskosten uitspaart. Ook spaart u dan de grasbaan. De volgende samengestelde meststoffen zijn toepasbaar:
Dit is een mengmeststof met stikstof, fosfaat en kalium. De stikstof bestaat voor 5% uit nitraatstikstof en voor 10% uit ammoniumstikstof. Deze meststof is goed te gebruiken om zowel stikstof, fosfaat en kalium in één werkgang toe te dienen. De werkingsduur is 3 tot 6 weken. Deze meststof is zowel verkrijgbaar in zakgoed als in bigbags.
Dit is een mengmeststof met stikstof en fosfaat. De stikstof bestaat voor 11,5% uit nitraatstikstof en voor 14,5% uit ammoniumstikstof. Deze is goed te gebruiken om zowel stikstof als fosfaat in één werkgang toe te dienen. De werkingsduur is 3 tot 6 weken.
Een evenwichtige en gezonde bodem is de basis voor het verkrijgen van een gezonde en weerbare boom. Door gebruik te maken van organische meststoffen wordt het organische stofgehalte in de bodem verhoogd. Dit heeft als voordeel dat de lucht- en waterhuishouding verbetert, waardoor voedingsstoffen makkelijker kunnen worden vastgehouden en getransporteerd. Verder is het organische materiaal een voedselbron voor het bodemleven. Het bodemleven zorgt voor het vrijkomen van de verschillende elementen en is daarom erg belangrijk.
Deze gedroogde kippenmest is geperst in een korrel. Het is ook geschikt voor het verhogen van het organische stofgehalte in de bodem. Omdat het vrijkomen van de voedingsstoffen afhankelijk is van de mineralisatie is ons advies altijd een basisbemesting met een minerale meststof te geven.
Kippenmestkorrels leveren wij in big bags en het voordeel van deze korrel is, dat u dit met een kunstmeststrooier zelf kunt verstrooien. Deze organische meststof is bij voorkeur geschikt om zwak groeiende beplantingen extra te bemesten.
Hierboven zijn de elementen stikstof, kali en fosfaat voor de basisbemesting behandeld en de meest gangbare meststoffen toegelicht. Natuurlijk zijn er nog meer elementen van belang voor een goede groei, dracht en vruchtkwaliteit. Tijdens het seizoen in de reguliere berichten besteden we hier aandacht aan. Denk hierbij ook aan de spoorelementen.
Belangrijk is om de bemesting toe te spitsen op uw bedrijf en beplantingen aan de hand van de gegevens en historie. Neem daarom in het seizoen ook eens een bladmonster om een goed beeld te krijgen van de voedingstoestand in het gewas. Om een beeld te krijgen van de bewaarkwaliteit, is ons advies om vruchtmonsters te nemen voor de oogst. Tabel 3 geeft u een overzicht van de meest gangbare meststoffen
Tabel 3. Meststoffenoverzicht, februari 2025
Kennis & Nieuws
