Hoe kunnen we wereldwijd de agrarische sector in de volle breedte verduurzamen? Dat er stappen gezet moeten worden, is inmiddels overal wel doorgedrongen. Tegelijkertijd groeit de wereldbevolking en is er meer voedsel nodig dan ooit. Actuele crises maken dat vraagstuk nog urgenter. Verduurzaming van de hightech landbouw/tuinbouw in de volle breedte is daarom noodzakelijk. Marc van Oers van Van Iperen International en Dick Breugem en Erik Noordam van Van Iperen vertellen over het duurzaam produceren van vloeibare meststoffen.
Marc: “Voorheen waren de meeste boerderijen gemengde bedrijven. Wat akkerbouw, een kleine veestapel en soms ook nog wat fruit. De mest van het vee werd op het eigen bedrijf gebruikt. Daarmee was de stikstofkringloop op het bedrijf gesloten en in evenwicht. Na de Tweede Wereldoorlog zijn agrarische bedrijven zich steeds meer gaan specialiseren om de almaar groeiende wereldbevolking te kunnen voeden. Dat heeft erin geresulteerd dat de veehouderij nu te maken heeft met een enorm mestoverschot, en de tuin- en akkerbouw gebruik moeten maken van grote hoeveelheden kunstmest. Het gebruik van kunstmest is verre van duurzaam, want het kost enorm veel fossiele brandstof en CO2 om het te produceren.
Enkele jaren geleden kreeg Van Iperen International van het Amerikaanse PureGreen Agriculture een organisch nitraat aangeboden. Dat leek veelbelovend, maar het zat vol met natrium en chloor, waardoor het voor de tuinbouw onbruikbaar was. Het contact bracht echter wel het denken op gang, bijvoorbeeld over de vraag of het mogelijk was om de ammonium in dierlijke mest om te zetten naar nitraat. Marc: “De vraag kwam eigenlijk hierop neer: ‘Kun je de intensieve veehouderij opnieuw koppelen aan de tuinbouw, zodat er weer sprake is van een kringloop?’”
In de gesprekken met PureGreen Agriculture bleek dat zij technische ideeën hadden die een antwoord waren op dit vraagstuk. Dat is verder ontwikkeld naar wat nu het GreenSwitch® project is.
Dick: “Bij de traditionele productie van stikstofmeststoffen is veel energie nodig, hierbij komt ook CO2 vrij. Van diverse klanten kregen we de vraag wat wij konden betekenen bij de verduurzaming van de productie van meststoffen. Het bedrijf Hoogeveen Plants in Hazerswoude heeft zichzelf een aantal uitdagende doelen opgelegd, waaronder ook het duurzaam produceren van meststoffen. Hoogeveen wil in 2025 beduidend minder meststoffen gebruiken en die meststoffen moeten dan op natuurlijke wijze zijn geproduceerd. Die uitdaging kwam dus bij ons op het bord te liggen.”
Erik: “Al eerder deed Hoogeveen proeven met het gebruik van dierlijke mest. Dat mislukte echter. Sinds september vorig jaar zijn ze een nieuwe proef gestart, nu met het door Van Iperen geproduceerde Greenswitch: een heldere, vloeibare kalisalpeter, geproduceerd uit dierlijke mest.” Dick: “Een belangrijk voordeel is dat GreenSwitch een stabiele stikstof bevat, dus geen verrassingen met het vrijkomen hiervan. Naast Hoogeveen is ook Bunnik Plants in Bleiswijk met Greenswitch gaan werken.”
De kalisalpeter is geproduceerd in de biogasvergister in Hardenberg. Het bleek mogelijk om uit vloeibaar digestaat, het restproduct dat overblijft bij mestvergisting, nitraatmeststoffen te vervaardigen. Marc: “Kort gezegd gaat dat als volgt: uit de drijfmest wordt ammonium gestript, waarna bacteriën het ammonium omzetten in een nitraatoplossing. Die nitraatoplossing wordt daarna verder geconcentreerd tot een eindproduct. Op dit moment gaat dat om vloeibare kalisalpeter. Uiteindelijk is het de bedoeling om meerdere enkelvoudige meststoffen op deze manier te gaan produceren. Maar dat vraagt nog tijd en verder onderzoek.”
Bijzonder aan de methode is dat de productie min of meer CO2 neutraal is. Marc: “Met dit concept bieden we voor de rundveehouderij een duurzame oplossing voor het mestoverschot, terwijl de CO2 footprint van de akkerbouw en de tuinbouw drastisch omlaaggaat. Een bijkomend voordeel is dat de biogasvergister hiermee veel rendabeler is geworden. Uiteindelijk willen we een modulair systeem maken, dat we waar ook in de wereld uit kunnen rollen. Want overal waar intensieve veeteelt plaatsvindt, is er een stikstofprobleem. Met Greenswitch gaan we op termijn een flink deel van dit probleem duurzaam oplossen.”
Het GreenSwitch project is mede mogelijk gemaakt met subsidie van het Ministerie van Economisch Zaken en Klimaat
Kennis & Nieuws
Bij Stolk Flora in Bleiswijk is duurzaamheid veel meer dan een modewoord. Het vormt de kern van de bedrijfsvoering. Deze diepgewortelde motivatie heeft geleid tot concrete stappen, zoals de inzet van biologische gewasbescherming, het terugdringen van het energieverbruik, het recyclen van drainwater en het gebruik van duurzamere verpakkingen. Onder leiding van eigenaar Jan Stolk en mede-directeur Koen van Koppen streeft het bedrijf ernaar hoogwaardige orchideeën te telen met een minimale impact op het milieu.
Arjan Dukker van Dukker Chrysanten uit Bleiswijk is na ruim 4 jaar nog steeds blij met zijn keuze om biostimulanten in te zetten in plaats van de grond te stomen. In de zoektocht naar een weerbare, vitale bodem was hij al langer bezig met het testen van verschillende mogelijkheden. De producten van Pireco leken het gewenste effect te geven en toen de gasprijzen zo hoog waren dat stomen eigenlijk geen optie was, was de keuze helemaal snel gemaakt. Het begon met een proef in 2 kappen, maar inmiddels krijgt de grond in zijn gehele kas de behandeling met Nemater en Stimuter.
