Afspuitschema 2025

Veel telers gaan eind augustus starten met de pluk van de hoofdrassen Elstar en Conference. Dit jaar hebben we volle bloei Conference genoteerd op 12 april en voor Elstar was dit 18 april. Op basis van deze data verwachten we dat de start voor lange bewaring van deze hoofdrassen ligt in week 35, de week van 25 augustus.

In deze special staat bestrijding van bewaarziekten bij appel en peer centraal. We geven hierbij een overzicht van de fungiciden, de werking op bewaarziekten en tot slot adviesschema’s voor de laatste weken voor de pluk.

Het weer in de laatste weken voor de oogst heeft invloed op het ontstaan van vruchtrot en bewaarziekten. Een voorbeeld hierbij is Phytophthora, met name Elstar en Conference zijn hiervoor gevoelig. Veel regen verhoogt het risico van Phytophthora. Ook intensieve beregening in de zomer, gecombineerd met een schone zwartstrook, geeft een hoog risico van Phytophthora-vruchtrot.

Daarnaast speelt natuurlijk Neofabraea (Gloëosporium) bij lange bewaring van appel en peer. Jonagold, Golden en Pinova/Evelina zijn erg gevoelig voor deze schimmel. Bij de lange bewaring van Conference zien we in sommige jaren uitval van Cadophora-visseogenziekte. Dit komt vooral voor bij Conference-peren, die vanaf april uit de cel komen. Daarnaast zien we soms bewaarschurft ontstaan, ook met name bij Conference.

Pluk

Op de weersomstandigheden hebben we geen invloed. Wel heeft u als teler invloed op de pluk. Zorg dat u het fruit met zo min mogelijk beschadiging laat plukken. Pluk ook bij voorkeur onder droge omstandigheden en met plukhandschoenen. Beschadigingen vormen invalspoorten voor diverse schimmels zoals Botrytis, wat uiteindelijk leidt tot meer uitval tijdens de bewaring. Het gebruik van plukhandschoenen vermindert beschadiging van het fruit. Ook schone bodemvellen leveren een positieve bijdrage in het voorkomen van problemen tijdens de bewaring. Het is al langer bekend dat het gebruik van vieze bodemvellen leidt tot extra aantasting van bewaarziekten.

De ervaringen na bewaring bepalen welke keuze u maakt in het afspuitschema. Afhankelijk van deze ervaringen bij u op het bedrijf, of bij het koelbedrijf, kan het ook een optie zijn om te kiezen voor een dompeltoepassing met Penbotec. Afgelopen jaren bleek in proeven van Proeftuin Randwijk, dat dompelen de aantasting van visseogenziekte duidelijk onderdrukt.

Eisen vanuit de handel

Een belangrijk punt bij de keuze in het afspuitschema zijn de bovenwettelijke eisen vanuit de retail. Hierbij doelen we op het aantal residuen en de vulling van zowel de MRL en de ARfD. Deze gegevens ziet u op de residu-analyses van het fruit. Diverse retailers hanteren op dit gebied hun eisen. Zie hiervoor tabel 1 voor een overzicht.

Als vooraf al vast staat via welke partij u verkoopt, kunt u hier in een vroeg stadium al op inspelen. In alle andere situaties is het belangrijk om zoveel mogelijk opties open te houden. Voor u als teler vormt de uiteindelijke kwaliteit van uw fruit bij verkoop het belangrijkste uitgangspunt. Partijen met een te hoog percentage uitval zijn moeilijker te verkopen. In deze special geven wij u een aantal handvaten om tot de juiste keuze te komen voor het afspuitschema.

Residu

Zoals aangegeven, hebben we te maken met bovenwettelijke eisen vanuit de retail. Hierbij gaat het niet alleen om het aantal residuen maar ook om de ARfD als de MRL. Via onze digitale fruitgids vindt u een handig overzicht, dat per middel een wachttijd aangeeft voor 0-residu.
Dit geeft een beeld van welke middelen een residu kunnen geven. Als het mogelijk is om het aantal residuen te beperken tot maximaal 4, helpt dit om zoveel mogelijk opties open te houden bij de verkoop van uw fruit. Wat is het verschil tussen de MRL en de ARfD?

MRL

De Maximale Residu Limiet (MRL) geeft aan de grenswaarde voor het maximale gehalte van een stof, die op of in voedingsmiddelen voor mag komen op basis van goede landbouwkundige praktijk. Als uw fruit aan deze norm voldoet, mag het vrij worden verhandeld binnen in de Europese Unie. De laatste jaren komen zelden overschrijdingen voor van de MRL op fruit uit Nederland.

ARfD

Staat voor Acute Referentie Dosis. De ARfD is een inschatting van de hoeveelheid van een stof, die een persoon binnen 24 uur mag binnenkrijgen, zonder dat dit noemenswaardige gevolgen heeft voor de gezondheid. De ARfD wordt bepaald per land binnen de EU. Als de MRL wordt overschreden, wordt aan de hand de ARfD bepaald hoe groot het risico is voor de volksgezondheid. Tabel 1 geeft een overzicht van de residu-eisen, die momenteel door de verschillende supermarkten wordt gehanteerd.

Tabel 1. Overzicht residu-eisen supermarkten

Dompelbehandeling
Met Penbotec kunt u een dompelbehandeling als na-oogst behandeling uit voeren. Een van de voordelen van dompelen is dat de bedekking van uw fruit veel beter is ten opzichte van een bespuiting. Een belangrijk voordeel van dompelen is dat de plukwondjes worden afgedekt.

Op dit moment is Penbotec het enige middel, dat mag worden ingezet voor een dompelbehandeling. Een belangrijk aandachtspunt is wel, dat u de dompelbehandeling binnen maximaal 16 uur na het plukken uitvoert. Voor wat betreft de dosering bij de toepassing van Penbotec uitgaan van een concentratie van 0,125%. Als u de inhoud van de dompelbak ververst, is het belangrijk de Penbotec te neutraliseren doormiddel van de Funds Technologie. Vervolgens mag het restwater worden geloosd op het riool.

Penbotec       1,25 ltr product / 1000 ltr water

Fungiciden afspuitschema
Aantasting van bewaarrot, zoals Neofabraea (Gloëosporium) infecteert al in de zomer aan de boom, vanaf ongeveer 7 weken voor de pluk. Belangrijk is daarom tijdig voor de pluk te starten met het afspuitschema. Infecties van bewaarschimmels kunnen al vrij vroeg in het seizoen optreden.
Voor het afspuitschema hebben we de keuze uit verschillende fungiciden. In onderstaand schema in tabel 2 is per middel aangegeven wat de sterke en zwakke punten zijn.

Tabel 2. Overzicht fungiciden

Uitleg tabel: – =geen werking; + =matige werking; ++ goede werking

Captan
Dit middel neemt ook in het afspuitschema een belangrijke positie in als basisfungicide. Hou met de toepassing van captan (Merpan en Captosan) wel rekening met de veiligheidstermijn van 28 dagen tot aan de pluk. Het merk Scab heeft een veiligheidstermijn van 21 dagen. Voor de periode vanaf 28 / 21 dagen tot aan de pluk zijn we aangewezen op de middelen met een kortere veiligheidstermijn. Met name als we in deze periode te maken hebben met wisselvallige weersomstandigheden is het belangrijk om te kiezen voor een sluitend schema.

Groene middelen
Op dit moment hebben we voor het afspuitschema nog voldoende sterke fungiciden beschikbaar. In de toekomst gaat dit veranderen. Op de proeftuin Randwijk en bij PC Fruit zijn ervaringen opgedaan met groene middelen in het afspuitschema. Concrete voorbeelden van groene middelen zijn Serenade, Blossom Protect, Vacciplant en Nexy (dompelbehandeling). De werking van deze middelen is vaak zwakker dan de bestaande fungiciden. Wel is het mogelijk deze middelen in te zetten als aanvulling op chemie, bijvoorbeeld kort voor de pluk als een extra toepassing. Deze groene middelen geven geen residu.

Voorbeeldschema’s fungiciden
Een standaardadvies voor een goed afspuitschema bestaat niet. Dit is maatwerk afhankelijk van de ervaringen van afgelopen bewaarseizoen, inschatting van de bewaarduur en bovenwettelijke eisen vanuit de retail. Om u toch een aantal extra handvaten te geven, hebben wij een aantal schema’s opgesteld. Zie hiervoor tabel 3. Bij elk schema geven we kort aan op welke schimmels een sterke werking geldt, voor welke bewaarduur het betreffende schema geschikt is, en het aantal residuen vanuit dit schema.

Tabel 3. Schema’s bestrijding bewaarrot

Korte toelichting bij de schema’s:
Schema 1:
-> 2 werkzame stoffen, captan 1 en Geoxe 1,
-> niet sterk op Phytophthora, alleen voor korte bewaring.

Schema 2:
– 4 werkzame stoffen, Bellis 2, captan 1, Geoxe 1,
– sterk schema op Phytophthora en bewaarschurft.

Schema 3:
– 3 werkzame stoffen, captan 1, Switch 2,
– sterk schema op Cadophora (visseogenziekte) bij peer.

Schema 4:
– 4 werkzame stoffen, Luna Experience 2, captan 1, Geoxe 1,
– sterk schema op Botrytis en Neonectria.

Schema 5
– 3 werkzame stoffen, captan 1, Pomax 2, de werkzame stof van Penbotec (pyrimethanil) zit ook in Pomax
– sterkste schema op Cadophora/visseogenziekte bij peer.

*In een natte periode kunt u er voor kiezen om op deze tijdstippen een groen middel in te zetten. Voorbeelden hiervan zijn Serenade, Blossom Protect en Vacciplant.
Als er tijdens de pluk veel regen valt, kunt u tussen de plukken door nog een bespuiting met Geoxe (maximaal 2 keer per seizoen) of één van de genoemde groene middelen uitvoeren.